ساختار یک مقاله علمی چگونه است؟
منظور از مجلات داخلی، نشریات علمی است که پابلیشر یا انتشاردهنده آنها، مرکز یا دانشگاه های در داخل کشور ایران هست. منظور از اکسپت، پذیرش مقاله هست که در مجلات داخلی، پس از طی شدن مراحل ریویو و داوری مقاله و اعمال اصلاحات مدنظر داوران، مقاله پذیرفته می شود.
در این زمان، در پنل کاربری، وضعیت مقاله از درحال داوری به “پذیرفته شده” تغییر می کند که به این اصطلاحا، پذیرش سیستمی گفته می شود. برخی از مجلات، علاوه بر پذیرش سیستمی، نامه پذیرش (acceptance letter) هم صادر می کنند و آن را در فایل های قابل دانلود در پنل کاربری قرار می دهند.
در متن این نامه، عنوان مقاله، اسامی نویسندگان، تاریخ ارسال و اکسپت و چاپ و شماره و ایشویی که مقاله در آن چاپ خواهد شد، می آید. البته صدور نامه اکسپت برای نشریات، کاملا اختیاری است و مجلات زیادی نامه صادر نمی کنند. اعتبار پذیرش سیستمی از نامه پذیرش بالاتر است چون به هیچ عنوان امکان جعل آن وجود ندارد.
اما برخی از نهادها و دانشگاه ها از نویسندگان و دانشجویان، علاوه بر اکسپت سیستمی، نامه پذیرش هم طلب می کنند و عمده دلیل آن، اطلاع از تاریخی است که مقاله چاپ خواهد شد.
این مساله بخصوص برای دانشجویان دکتری، چالشی ایجاد کرده که از یک سو، مجلات بر اساس هماهنگی و اجازه وزارت علوم، خود را موظف به صدور نامه اکسپت نمی دانند و از دیگر سو، دانشگاه ها هم برای تایید نهایی مقاله، از دانشجو نامه اکسپت می خواهند و این ناهماهنگی، باعث فشار روحی و اذیت دانشجو می شود. راهکاری که در اینجا می توانیم پیشنهاد کنیم استعلام دانشگاه از مجله و پرسیدن تاریخ چاپ مقاله است که معمولا با این راهکار، مشکل دانشجو، دانشگاه و مجله حل می شود.
چنانچه قصد استفاده از مقاله در داخل کشور را دارید (بعنوان مثاله برای مصاحبه دکتری دانشگاه های داخلی، ارتقای رتبه علمی یا شغلی داخل کشور، دفاع ارشد و دکتری)، اکسپت و چاپ مقاله در مجلات داخلی برای شما مهم و امتیازآور است.
البته مجلات داخلی بر حسب رتبه علمی که دارند، به دسته های مختلفی تقسیم می شوند که مرجع تعیین رتبه مجلات داخلی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. در حوزه پزشکی نیز، وزارت بهداشت به معرفی مجلات و تعین رتبه علمی آنها می پردازد. برای استعلام آخرین لیست مجلات علمی مورد تایید وزارت بهداشت به سامانه این وزارتخانه (https://ricest.ac.ir/ministry-of-health-journals/) یا سامانه های معتبر مخصوص مانند سامانه منبع یاب (https://rsf.research.ac.ir/) مراجعه فرمائید.
تا قبل از سال 1398، وزارت علوم کلیه نشریات را به 3 دسته کلی : مجلات علمی، پژوهشی، مجلات علمی ترویجی و مجلات علمی، تخصصی؛ تقسیم نموده بود که البته تا امروز هم این دسته بندی از سوی خیلی از افراد بکار می رود اما بعد از پاییز 1397، در راستای یکپارچه کردن مجلات، وزارت علوم همه مجلات را در تحت یک دسته کلی : مجلات علمی، معرفی کرد و گرید یا رتبه به ترتیب برتری: بین المللی، الف +، الف، ب، ج و د را به مجلات تخصیص داد. به همه مجلاتی که در پرتال نشریات وزارت علوم به آدرس : www.journals.msrt.ir قابل مشاهده باشند، مجلات علمی اطلاق می شود.
توجه داشته باشید قبل از انتخاب مجله برای سابمیت و اکسپت مقاله خود، حتما با توجه به هدفی که از اینکار دارید و نهادی که مقاله شما را بررسی می کند، درباره گرید علمی و رتبه مجلاتی که مورد قبول آن نهاد است تحقیق کنید تا زحمت شما به باد نرود.
بعنوان مثال برای اخذ مجوز دفاع دانشجویان دکتری، معمولا دانشگاه های دولتی؛ رتبه های بالاتر از الف مجلات علمی را می پذیرد یا در دانشگاه های آزاد، حتما مجلات مقصد می بایست علمی باشند و در پرتال نشریات وزارت علوم، قابل استعلام. همچنین در گروه های فنی مهندسی، مجلات خارجی isi تحت ایندکس jcr از q1 تا q4 پذیرفته می شود و یا مجلات اسکوپوس که q1 تا q2 باشند.
هر چه رتبه علمی مجلات داخلی، بالاتر باشد، بالتبع داوری مجله سختگیرانه تر خواهد بود و مقاله باید استانداردهای مشکل آن مجله را پاس کند تا ریجکت نشود. از آنجاییکه سابمیت همزمان یک مقاله در چند نشریه، تخلف محسوب می شود و از سوی دیگر، پروسه ریویو و داوری نشریات علمی هم طولانی است، پیدا کردن مجله ای که قصد سابمیت مقاله خود را در آن داارید از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نکته مهمی که برای خیلی از دانشجویان و محققان ابهام دارد این است که مجله داخلی، لزوما مجله ای نیست که زبان آن فارسی باشد. مجلات زیادی با گرید علمی داخلی هستند که در آنها انتشار مقالات با زبان های غیر فارسی (انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و …) صورت می گیرد. لذا زبان یک نشریه معیار تشخیص داخلی یا خارجی بودن آن نیست.
البته نکته ریزی که وجود دارد این است که نشریات علمی داخلی که زبان انگلیسی هستند، در دراز مدت می توانند امتیازاتی بیش از نشریات فارسی داخلی به مولفان مقالات خود بدهند چراکه بسیاری از مخاطبان خارجی، زبان انگلیسی را می دانند و بنابرین میزان مطالعه مقاله و بالتبع، سایتیشن و رفرنس دهی به مقاله توسط محققان خارجی به مراتب افزایش پیدا کرده و این به معروفیت مقاله و نویسندگان مقاله کمک می کند.
در نهایت، هنوز نشریاتی هستند که با عنوان علمی تخصصی یا علمی ترویجی، فعالیت می کنند. باید بدانیم که این واژه ها منسوخ شده و یک نشریه یا در گروه نشریات علمی وزارتین (وزارت علوم و وزارت بهداشت) هست یا در این گروه نیست که از طریق سامانه های فوق الذکر می توانید استعلام گرید نشریات را بگیرید.
اکسپت و چاپ مقاله در مجلات دانشگاه پیامنور
به نشریاتی که انتشاردهنده آنها دانشگاه پیامنور هست، مجلات دانشگاه پیامنور گفته می شود. در حال حاضر، دانشگاه پیامنور دارای 37 مجله علمی است که اغلب این نشریات، در حوزه های علوم انسانی منتشر میشوند. نشریات دانشگاه پیامنور در حوزه های: ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، الهیات و علوم اسلامی، علوم اجتماعی، علوم پایه، علوم تربیتی و روانشناسی، علوم کشاورزی، فنی و مهندسی، مدیریت، اقتصاد و حسابداری، معارف اسلامی و معماری و هنر، به پذیرش و چاپ مقالات علمی می پردازند.
اخذ اکسپت و چاپ مقاله در مجلات دانشگاه پیامنور، برای دانشجویان، اساتید و محققان عزیز با هر هدفی که از چاپ مقاله دارند، مفید و کارآمد است. البته باید به نمایه مجلات انتخابی و شروطی که دانشگاه یا هر نهادی برای قبول مقاله گذاشته و از شما میخواهند، توجه شود.
این نشریات، تحت نمایههای مختلف در عضویت پایگاههای مختلف استنادی نظیر: پایگاه استنادی جهان اسلام ISC، سامانه نشریات وزارت علوم، اسکوپوس، ISI ، دواج و دیگر پایگاههای معتبر منتشر میشوند.
نام مجلات علمی دانشگاه پیامنور در زیر آورده شده است:
اکسپت و چاپ مقاله در مجلات دانشگاه آزاد
منظور از مجلات دانشگاه آزاد، نشریاتی است که انتشاردهنده یا پابلیشر آنها؛ دانشگاه آزاد اسلامی است. در زمان نگارش این مقاله، دانشگاه آزاد دارای 518 نشریه علمی است. دانشگاه آزاد نشریات مربوط به خود را به گریدهای A تا H تقسیمبندی نموده و از نظر اعتبار و امتیاز، این نشریات عددی بین 1 تا 100 بهقرار و شرایط زیر میگیرند:
- نشریات گروه A+ که امتیازی بین 90 تا 100 دارند.
- نشریات گروه A که امتیازی بین 80 تا 90 دارند.
- نشریات گروه B که امتیازی بین 70 تا 80 دارند.
نشریات گروه C که امتیازی بین 60 تا 70 دارند. - نشریات گروه D که امتیازی بین 50 تا 60 دارند.
- نشریات گروه E که امتیازی بین 40 تا 50 دارند.
- نشریات گروه F که امتیازی بین 30 تا 40 دارند.
- نشریات گروه G که امتیازی بین 20 تا 30 دارند.
- نشریات گروه H که امتیازی بین 10 تا 20 دارند.
- نشریات گروه I که امتیازی بین 1 تا 10 دارند.
سامانه و مرجع اختصاصی استعلام شرایط و رتبه مجلات علمی دانشگاه آزاد، (eval.journals.iau.ir) هست. در واقع پایگاه نشریات دانشگاه آزاد هم مانند دیگر پایگاههای علمی، به طور مرتب و سالیانه، رتبه جدید هر مجله از مجلات عضو خود را بر مبنای معیارهایی که مشخص نموده، محاسبه و در شهریورماه هر سال، شرایط و رتبه جدید آنها را اعلام میکند.
معیارهایی که دانشگاه آزاد بر اساس آنها، نشریات خود را ارزیابی و رتبهبندی میکند در زیر ارائه شده است. شایانذکر است که این معیارها، شاخصهای مهم و بینالمللی هستند که میتوانند برای سایر نشریات نیز مبنای ارزیابی قرار گیرند. حتی برای نویسندگان مقالات و محققین عزیز، در فرایند انتخاب مجله برای سابمیت مقاله، این معیارها برای مقایسه مجلات هدف و انتخاب بهینه کمک میکنند:
1-سهم مقالات مربوط به سردبیر در شمارههای مورد ارزیابی نشریه. هرچه تعداد مقالات مربوط به سردبیر بیشتر باشد، امتیاز کمتری نصیب نشریه میشود.
2-آوردن پیوند مستقیم مجله به پایگاههای استنادی که نشریه در آنها نمایه شده است.
3- پراکندگی جغرافیایی هیئت تحریریه
4- درج صحیح معرفی اعضای هیئت تحریریه، هدف و اسکوپ مجله، اخلاق نشر، راهنمای نویسندگان، اعلام خلاصه آماری یا JOURNAL info (تعداد استنادات – شمار بازدید – شمار دانلود)
5- عضویت نشریه در پایگاههای استنادی یا اختصاصی معتبر بینالمللی
6- میانگین بازه زمانی دریافت تا پذیرش مقالات. هرچه این بازه زمانی کمتر باشد، امتیاز مجله بیشتر است.
7- بهروز بودن شمارههای چاپ مجله.
8-یکنواخت بودن و استاندارد بودن ساختار مقالات چاپ شده مجله.
9-میزان رفرنسدهی و سایتیشن به مقالات مجله.
نشریات علمی دانشگاه آزاد، در حال حاضر تنها برای دانشجویان و اساتید مشغول به تحصیل و تدریس در این دانشگاه، حاوی امتیاز پژوهشی هستند. برای دانشجویان و اساتید و محققین وابسته به دانشگاههای دولتی و دانشگاههای غیرآزاد، هرچند چاپ مقاله در مجلات دانشگاه آزادی موجب تقویت رزومه میشود؛ اما مجوز دفاع به دانشجویان دکتری این دانشگاهها با چاپ مقالاتشان در مجلات دانشگاه آزادی داده نمیشود. البته مجلات دانشگاه آزادی که در پایگاههای استنادی دیگر نمایه شده باشند، تابع مقررات و امتیاز مربوط به آن پایگاه میشوند. مثلاً مجلهای که مربوط به دانشگاه آزاد هست و در لیست مجلات علمی وزارتین هم شده است، تمامی امتیازات مربوط به مجلات علمی وزارتین را میگیرد.
در حال حاضر و زمان نگارش این مقاله، برای اخذ مجوز پیشدفاع و دفاع نهایی دانشجویان دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، به مجلات گروه A+ دانشگاه آزاد امتیاز 2.5 و به مجلات گروه A امتیاز 2، به مجلات گروه B امتیاز 1.5، به مجلات گروه C امتیاز 1 و به مجلات گروه D امتیاز 0.5 تعلق میگیرد.
نکته مهمی که در زمینه امتیاز مجلات علمی برای مقاصدی همچون اخذ مجوز دفاع، تقویت رزومه و دیگر اهداف علمی وجود دارد این است که ملاک نمرهدهی زمانی است که از مجله موردنظر، اکسپت مقاله دریافت شده است. یعنی ملاک، زمانی است که اکسپت مقاله اخذ شده، نه زمان قبل و نه بعد آن. چون وضعیت اعتباری مجلات مرتب تغییر میکند و کموزیاد میشود.