برای موفقیت در مصاحبه دکتری چه نکاتی را رعایت کنیم
مصاحبه دکتری، مرحلهای است که شما برای پذیرش در برنامه دکتری یا دوره تحصیلات تکمیلی با اعضای هیئتعلمی یا تیم مصاحبهکننده ملاقات میکنید. این مصاحبه برای توضیح علاقهمندیها، تجربیات، هدفها و موانع تحصیلی شما انجام میشود.
در زیر، چند نکته مهم در مصاحبه دکتری آورده شده است:
اهمیت دکتری:
چرا تصمیم به ادامه تحصیلات تکمیلی و دکتری گرفتهاید؟
علاقهمندیها و زمینههای تحقیقاتی:
به چه موضوعاتی علاقه دارید؟ چه زمینههای تحقیقاتی موردعلاقه خود را برای پروژههای تحصیلی مشخص کردهاید؟
تجربیات قبلی:
تجربیات شغلی، آموزشی و پژوهشی خود را شرح دهید. چگونه این تجربیات میتوانند به موفقیت در دکتری کمک کنند؟
هدفها:
هدفها و چشمانداز تحصیلی خود را توضیح دهید و نشان دهید چگونه دکتری به دستیابی به اهداف شما کمک میکند.
مهارتها:
مهارتهای تحقیقی، کاربردی و صنعتی و ارتباطی خود را توضیح دهید.
مسائل مرتبط با محدودیتها:
چالشها و محدودیتهایی که ممکن است در تحصیل دکتری با آنها روبهرو شوید را مورد بررسی قرار دهید.
تأثیر تحقیقات:
از تحقیقات قبلی خود بهعنوانمثال استفاده کنید و نشان دهید چگونه تحقیقاتتان میتوانند به تحول در حوزههای مرتبط کمک کنند. شما چه کمکی برای رفع مشکل یا چالش کنونی در جامعه یا صنعت یا دیگر حوزهها خواهید داشت.
4b51b1آمادگی و تحقیق:
آمادگی کامل در مورد دانشگاه و برنامه دکتری موردنظر، گروه تحقیقی، اعضای هیئتعلمی و تحقیقات انجامشده توسط آنها، برنامههای درسی و… اساسی است. مطالعه کنید تا اطلاعات دقیقی داشته باشید و بتوانید به طور مطمئن به سؤالات پاسخ دهید.
آشنایی با موضوعات تحقیقاتی:
نشان دهید که چگونه تحقیقات شما مرتبط با موضوعات برنامه دکتری است و چگونه میتواند به پیشرفت در این زمینهها کمک کند.
تأکید بر دستاوردها و تجربیات:
بهخصوص تجربیات پژوهشی، آموزشی و حرفهای خود را برجسته کنید و نشان دهید چگونه این تجربیات به موفقیت در دکتری کمک کردهاند.
نکات اخلاقی:
در مصاحبه، اخلاق و احترام به کمیته مصاحبهکننده را رعایت کنید و در ارتباط با پرسشها و نظراتشان، صادق و صریح باشید.
تمرین:
مصاحبه با دوستان یا افراد دیگر را تمرین کنید تا از تجربه قبل از مصاحبه بهرهمند شوید و خود را آمادهتر کنید.
نقد سازمانها و پژوهشها:
اگرچه باید موانع تحصیلی یا پژوهشی خود را ذکر کنید، اما از انتقاد ناشناخته به سازمانها یا پژوهشها پرهیز کنید. بهجای آن، تمرکز خود را بیشتر بر روی اهداف مثبت و راهکارهای تحسینبرانگیز خود بگذارید.
پرسشهای شخصی:
بعضی از مصاحبهگرها پرسشهایی شخصی مثل سوابق خانوادگی، اهداف شخصی و… میپرسند. به آرامش به این سؤالها پاسخ دهید و اطلاعاتی که تصاویر شخصی شما را آشکار میکنند، به میزان لازم به اشتراک بگذارید.
استفاده از مثالها:
برای توجیه نقاطی که درباره تجربیات، موفقیتها یا چشماندازهای خود میآورید، از مثالهای محکم استفاده کنید.
برخوردهای مثبت:
با لبخند و تشویق، به اعضای کمیته مصاحبهکننده روبرو شوید و بیان کنید که چقدر برای شرکت در مصاحبه و تحقق اهدافتان خوشحال و باانگیزه هستید.
اعتمادبهنفس:
به خود اعتماد داشته باشید و از دلیل تمایل به انتخاب شما برای دوره دکتری آگاه باشید.
پرسشهای اختصاصی:
برخی دانشگاهها ممکن است پرسشهای اختصاصی خود را داشته باشند. پیش از مصاحبه، تحقیق کنید و با پرسشهای محتمل آشنا شوید تا بهتر به آنها پاسخ دهید.
نشاندادن منافع مشترک:
در مصاحبه، نشان دهید که چگونه انتخاب شما برای دوره دکتری میتواند منافع مشترک با دانشگاه و گروه تحقیقی باشد.
نشاندادن قابلیتها:
بهجای تقلید از رزومهها، نشان دهید که چگونه توانستهاید با مهارتها و قابلیتهای خود بهعنوان یک فرد منحصربهفرد، موفق باشید.
برنامهریزی بلندمدت:
نشان دهید که برنامهریزی بلندمدت برای تحصیل در دکتری خود دارید و چگونه پس از اتمام دوره تحصیلی به تحقیقات و حرفة خود ادامه خواهید داد.
مدیریت استرس:
توانایی مدیریت استرس و تنظیم هدفها را نشان دهید، زیرا دوره دکتری یک مسیر بلند و نیازمند همت و پشتکار است.
تمایل به همکاری:
نشان دهید که چگونه میتوانید با اعضای هیئتعلمی و دانشجویان همکاری کنید و بهاندازه کافی مسئول و متعهد به تحقیقات باشید.
مشارکت در جامعة علمی:
اعلام علاقه به مشارکت در کنفرانسها، همایشها، عضویت در انجمنها و فعالیتهای دیگر جامعه علمی نیز نشانة علاقه شما به تحقیقات و انتقال دانش است.
بهروزرسانی اطلاعات:
مطمئن شوید که اطلاعاتی که در اختیار دارید بهروز و دقیق است و بهعنوانمثالها و مباحث مرتبط با موضوع تحقیقاتی خود را بهروزرسانی کنید.
معرفی مؤثر خود:
آمادهباشید تا در چند دقیقه، خودتان را بهصورت مختصر و شفاف (فارسی و انگلیسی) معرفی کنید و توجه مخاطبان را جلب کنید.
پایان مصاحبه:
با اعتمادبهنفس و احترام به مصاحبهکنندگان، پایان مصاحبه را بهخوبی تمام کنید و از این فرصت برای ابراز تشکر از فرصت مصاحبه و اعلام انتظار خود برای اطلاع از نتیجة مصاحبه استفاده کنید.
سؤالات مهم جلسه مصاحبه دکتری
مصاحبههای دکتری شامل انواع مختلف سؤالات هستند. این سؤالات بستگی به دانشگاه و رشته تحصیلی موردنظر، حوزه تحقیقاتی دارد. اما برخی از سؤالات متداول که ممکن است در مصاحبه دکتری مطرح شوند عبارتاند از:
- چرا تصمیم به ادامه تحصیلات تکمیلی و دکتری گرفتهاید؟
- بهترین تجربهها و پروژههای پژوهشی شما چیست؟
- زمینهها و موضوعات تحقیقاتی موردعلاقه شما چیست؟
- چرا تصمیم به انتخاب این دانشگاه و برنامه دکتری کردهاید؟
- چگونه تحقیقات خود را برنامهریزی میکنید؟
- مهارتهای تحقیقی و عملی شما چیست؟
- چگونه بهمواجهه با چالشهای تحقیقاتی و آموزشی نگریستهاید؟
- تجربیات شغلی، آموزشی و تحقیقاتی خود را شرح دهید.
- هدفها و چشماندازهای تحصیلیتان چیست؟
- چگونه میتوانید با ورود به دوره دکتری، برای جامعه خود مفید باشید؟
- چگونه از منابع اطلاعاتی مختلف برای تحقیقات خود استفاده میکنید؟
- چگونه با اعضای هیئتعلمی و دانشجویان همکاری میکنید؟
- چطور بهعنوان یک پژوهشگر خلاق و مبتکر عمل میکنید؟
- چگونه مسائل اخلاقی در تحقیقات خود را رعایت میکنید؟
- آیا تجربهای از تدریس و ترجمه تخصصی دارید؟
- برنامههای آتیتان پس از اتمام دوره دکتری است؟
مصاحبه دکتری
امروزه برای ورود به مقطع دکتری در داخل کشور، بایستی از سد آزمون دکتری و پس از آن مصاحبه دکتری عبور کرد و امتیاز لازم را در قیاس با دیگر رقبا اخذ نمود. بخصوص برای دانشگاههای دولتی که هزینه تحصیل تقریباً رایگان هستند، رقابت فشردهتر و سختتر از دانشگاههای آزاد و پردیسهای دانشگاههای دولتی و دانشگاههای غیرانتفاعی است.
در جلسه مصاحبه دکتری، چندین استاد و هیئت ژوری مقابل شما قرار میگیرند که معمولاً یکی از داوران برای سنجش سطح زبان انگلیسی است، یکی از اساتید مربوط به ارزیابی سطح علمی و آشنایی شما با مقولات تخصصی رشته و گرایشی است که قصد ادامه تحصیل در آن دارید و بقیه داوران نیز در حوزه تخصصی رشته تحصیلی دانشجو هستند. معمولاً جلسه مصاحبه بین 15 تا 30 دقیقه طول میکشد و آیتمهای متعددی برای جلب نظر هیئت داوران و کسب امتیاز لازم وجود دارند. استفاده از تجربه عملی دیگر دانشجویان که در سالهای قبل در مصاحبه شرکت کرده و چه قبول شده و چه قبول نشدهاند، اهمیت زیادی دارد.
چه مواردی برای موفقیت در مصاحبه دکتری ضروری است:
- مهمترین آیتم، رزومه علمی و پژوهشی دانشجوست. نمونه رزومه استاندارد را میتوانید از اینجا دانلود کنید:
میزان تسلط به زبان انگلیسی عمومی و تخصصی و داشتن مدرک معتبر زبان نیز از دیگر موارد است. برخی سؤالات به انگلیسی از شما پرسیده میشود که معمولاً از شما خواسته میشود خودتان را به انگلیسی در چند دقیقه معرفی کنید و چکیده پایاننامه ارشد خود را هم به انگلیسی توضیح دهید.
نحوه پرزنت و ارائه خود و چگونگی پاسخ به سؤالات مطروحه داوران و حتی زبان بدن نیز از اهمیت برخوردار است که تمرین و ممارست زیادی برای به حداکثر رساندن آمادگی برای این جلسه لازم است.
- انگیزه ادامه تحصیل و متقاعد نمودن هیئت ژوری برای هدف شما از قبولی دکتری نیز از ارکان اساسی قبولی مصاحبه است.
- داشتن تجربه پژوهشی، آموزشی نظیر: مشارکت در طرحهای تحقیقاتی مرتبط با رشته تحصیلی، سابقه تدریس، ترجمه و تألیف کتاب نیز از دیگر آیتمهای امتیازآور است.
- سابقه تحصیلی در مقاطع قبلی و معدل کارشناسی و کارشناسی ارشد نیز مهم است.
- توصیهنامه و داشتن تأییدیه اساتید شناخته شده در رشته تحصیلی، از دیگر موارد مهم و تأثیرگذار در جلسه مصاحبه دکتری است. داشتن 2 تا 3 توصیهنامه پیشنهاد میشود.
نمونه توصیهنامه را میتوانید از این لینک دانلود کنید:
- داشتن اطلاعات اختصاصی از رشته تحصیلی و اطلاعات بهروز جهان هم اهمیت دارد.
- مشخصبودن موضوع پروپوزال و ریسرچی که قرار است در دوره دکتری کار کنید، بسیار اهمیت دارد و کمک زیادی به متقاعد نمودن داوران برای شوق و انگیزه شما برای ادامه تحصیل دارد
- چگونگی تأمین هزینههای تحصیل و وضعیت اشتغال شما (نباید به شغلی غیر از دانشجویی مشغول باشید) هم از نکات عمومی است که حتماً از شما درباره آنها خواهند پرسید.
اگر بخواهیم بهصورت کمی، 20 امتیاز جلسه مصاحبه دکتری را بررسی کنیم این آیتمها با امتیازات زیر مشخص میشوند:
امتیاز هر مقاله علمیپژوهشی یا ISI و در این سطح و نمایه: 5 امتیاز و تا سقف 10 امتیاز از 20 امتیاز
امتیاز تألیف کتاب (تحت انتشارات معتبر و مجوزهای کامل چاپ و بهصورت تألیفی): یک امتیاز
مقالات همایشی یک امتیاز
معدل کارشناسی 1.5 امتیاز
معدل ارشد 1.5 امتیاز
نمره مدرک زبان معتبر وزارت علومی 6 امتیاز
در لینک زیر اطلاعات تکمیلتری در مورد مصاحبه دکتری بخوانید:
لینک مقاله مصاحبه دکتری که قبلاً نوشتیم در سایت تدبیرساز